1-
"Elden gelen öğün olmaz. Olsa da vaktinde bulunmaz."
(Manası: Başkasına güvenme, kendi işini kendin hallet. El elin kaybolan eşeğini türkü çağırarak arar.)
2-
"Fakirin yüzü, zemherinin buzu."
(Manası: Fakirlere çoğunlukla soğuk bakılır. Bir yere geldiğinde yüz ekşitilir.)
3-
"Kara günün ömrü az olur."
(Manası: Sabredersen sıkıntılı günleri çabuk atlatırsın. İnsanların büyük çoğunluğun hayatlarında iyi ve güzel gün daha fazladır.)
4-
"Evlat yetir, aklını yitir."
(Manası: Çocuklar büyüdükçe sorunları da büyür. Anne Babalar çocuklarını büyüseler de her daim düşünürler.)
5-
“Oğlan yetir ellere, vur dizini yerlere.”
(Genellikle oğlan çocukları evlendikten sonra avrat elli, yani karısının ailesine bağlanır ve kendi öz ailesini unutur. Kız çocukları da evlendiği erkekleri kendine ve kendi Anne Babasına bağlar.)
6-
"Eldeki yara, duvardaki kovuk."
(Manası: Başkasının acısı çok da umursanmaz. Çok üzülüyor görünse de çabucak unutur.)
7-
"Gökten ne yağdı da yer kabul etmedi."
(Manası: Allah bela ve musibet vermesin. Başa geldikten sonra çekmekten başka çare yok.)
8-
"Allah iç yağı yiyene iç yağı, tereyağı yiyene tereyağı verir."
(Manası: Gönlünü ve talebini yüce tut. Allah senin gönlüne göre verir.)
9-
"Adını vermiş deliye, sırtını vermiş çalıya."
(Manası: Rahatı ve keyfine düşkün kişiler yalan söylerler, numara yaparlar. Uyanık kimseler Milleti umursamazlar, bencil davranırlar.)
10-
“Ben yanarım yavruma, yavrum da yanar yavrusuna.”
(Manası: Hayatın kuralı şudur ki, herkes önüne bakar. Herkes kendisinden sonraki neslinin geleceğini düşünür.)
11-
“Evde oturup da gazel olacağıma, gezip de güzel olurum.”
(Manası: Seyahat eden sıhhatli ve zinde olur. Değişik yerler gezen mutlu olur.)
12-
“Korkağın anası ağlamaz.”
(Manası: Hırçın ve gözüpek olup da sağla-solla kavga eden çocuklar annesini üzerler. Evde oturan ve kavgacı olmayan çocuklar sorun getirmez.)
13-
“Çok gezen tavuk ayağında pislik getirir.”
(Manası: Bir çocuk evden çok dışarıda vakit geçirirse başı belaya kalır. Sağda-solda aylak aylak gezenleri hep bela bulur.)
14-
“Uzun saçlının ahını almayın. Uzun saçlının ahı adamı iflah etmez.”
(Manası: Kadınlara eziyet etmeyin. Zavallı kadınlara eziyet eden iflah olmaz.)
15-
"İnsan yağdan, baldan bile usanır."
(Manası: Cicim ayları çabuk geçer. İnsan Anne ve Babasını hiçbir kimseye değişmemelidir.)
Evet, bu yazıda “15 Ana Sözüne yer verdim.” Bu sözler çocukluğumda Rahmetli Annemden duyduğum yüzlerce sözden yalnızca bir kısmıdır. Tabi, bu sözleri birçok kişinin Annesi de söylemiştir. Çünkü, bu sözlerin büyük kısmı Ülkemizin birçok yerinde ata sözü gibi kullanılan yaygın sözlerdendir. Bu vesile ile Annemi bir kez daha hasretle yad ettim, hatırladım. Annenin boşluğu asla dolmaz. Ben Annemi asla unutamam. Allah ondan razı olsun. “Benim ilk öğretmenim Annemdir.” Bir çocuğun yetişmesinde ailenin, çevrenin, okulun büyük tesiri vardır. En başta da Annenin tesiri vardır. Annemin verdiği öğütleri, sonsuza kadar unutamam. “Hakk’a riayeti, kimsenin malına göz dikmemeyi, helâl yeyip helâl içmeyi önce Annem’den duydum. Sonra çevremden gördüm.”
Evet, tekrar söylüyorum. Bir çocuğun ahlak ve edep yapısının şekillenmesinde Annenin büyük tesiri vardır. Şimdi soracaksınız. Peki Babanın rolü nedir? Kimse, Babanın çocuk üzerindeki tesirini elbette kimse reddetmez. Ancak, Annenin tesiri % 70-80 civarında iken, Babanın tesiri % 20-30 civarındadır. Bu tespitimi bu şekilde sunarken, Annelere seslenmek istiyorum: “Lütfen, çocuk yetiştirmede çok titiz, dikkatli ve rikkatli olun. Onların ahlaklı ve edepli bir hayat yaşamaları için sözlerinizle ve davranışlarınızla siz hassas olun. Onlara sık sık öğüt verin. Doğrudan öğüt verme yerine de, dolaylı anlatımlarla ve akılda kalacak örneklerle çocuklarınızın hayatını doğru istikamette şekillendirin. Bu sözlerime kulak verip de iyi evlat yetiştiren tüm Anne ve Babalarımıza selam olsun.
