SANKO Üniversitesi Hastanesi Organ Nakil Merkezi Sorumlu Hekimi Doç. Dr. Yücel
Yüksel, “Tedavisi yalnızca organ ve doku
nakli ile mümkün olan hastalıklar, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de
önemli sağlık sorunlarından biridir” dedi.
Doç. Dr. Yüksel, 3-9 Kasım haftasının her yıl "Organ ve Doku Bağışı Haftası" olarak kutlandığını anımsatarak,
bunun organ bağışına dikkat çekmek ve organ bağışını artırmak için ülkemizde yapılan
önemli bir etkinlik olduğunu söyledi.
Doç. Dr. Yüksel, “Bağışlanan
organlar, organ bekleyen hastaların canına can katacaktır. Şems- i Tebrizi'nin
de dediği gibi; ‘Hayat bu, bir bakarsın her şey bir anda son bulur; hayat bu
son dediğin an her şey yeniden can bulur” ifadelerini kullandı.
“Bazen hayat bize ve sevdiklerimize karşı istemediğimiz şekilde davranır”
diyen Doç. Dr. Yüksel, “Yoğun bakımdaki
hastanın beyin ölümü olduğunu duymak gerçekten çok acı bir olaydır ama belki de
vereceğiniz kararla 4-5 insanın hayatının kurtulmasına vesile olabilirsiniz. Maide
Suresi 32’nci Ayetinde 'Her kim bir can kurtarırsa, bütün insanlığı kurtarır'
deniliyor. Can kurtarmak için mutlaka doktor ya da sağlık personeli olmaya gerek
yoktur” diye konuştu.
ORGAN NAKLİ
Türkiye’nin organ nakli ameliyatları konusunda dünyada söz sahibi
ülkelerden biri olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Yüksel, şunları kaydetti:
“Organ nakli canlı ve kadavra vericili olmak üzere iki
şekilde gerçekleştirilir. Son 20 yılda ülkemizde böbrek ve karaciğer nakli
artmıştır. Fakat aynı dönemde kadavradan yapılan organ nakli sayısı hep aynı
düzeydedir ve gelişmiş ülkelere göre çok düşüktür. Kadavradan organ nakli
olması için kişinin beyin ölümünün gerçekleşmesi gerekir.
Kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı
sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için
kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesi de organ bağışıdır. Beyin
ölümü olan hastanın beyin kanlanması durmuştur, solunum makinasına bağlıdır ve
24-48 saat içinde hayatını kaybedecektir.
Beyin ölümü tanısını anesteziyoloji ve reanimasyon
uzmanı, nörolog ve beyin cerrahisi uzmanlarından ikisinin bazı testler sonucu
verdiği ortak karardır. Sağlıklı iken organlarını bağışlayan kişilerin beyin
ölümü olsa bile ailelerinden izin alınmaktadır, ailesi izin vermezse organları
alınmamaktadır.”
BAĞIŞ ORANI ÇOK DÜŞÜK
Böbrek, karaciğer, kalp ve akciğer nakli gereken binlerce hastanın organ
bulamadığı için hayatını kaybettiğinin altını çizen Doç. Dr. Yüksel, organ
bağışı oranlarına yönelik ise şu bilgileri paylaştı:
“Türkiye organ nakli faaliyetleri için yeterli donanıma,
deneyimli ekiplere ve merkezlere sahiptir. Ülkemizde organ olarak, böbrek,
deri, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas ve incebağırsak, doku olarak kemik,
kemik iliği, kornea ve kalp kapağı nakilleri yapılmaktadır. Aşılması gereken en
önemli sorun kadavra bağış oranındaki yetersizliktir.
Gelişmiş ülkelerde yaşayanlar, beyin ölümü sonrası organ
bağışı konusunda daha çok onay vermektedir. Ülkemizde organ bağışı diğer
ülkelere göre istenilen seviyede değildir. İspanya’da 2020 yılında kadavradan
bağış oranı milyon nüfusta 49.6, Amerika Birleşik Devletleri’nde 36.8, Türkiye’de
ise maalesef 7,5’tir.
Ülkemizde kadavra bağışı bölgeler arasında da farklılık
göstermektedir. Organ bağışının en çok
olduğu bölge Marmara Bölgesi iken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde en
azdır.”
ORGAN BAĞIŞI YAPMAK İSTEYENLER
Ülkemizde organ bağışlarının Sağlık Bakanlığı kontrolü ve denetiminde yapıldığına
işaret eden Doç. Dr. Yüksel, "Türkiye Organ ve Doku Nakli Bilgi
Sistemi" üzerinden organ dağıtımının en adaletli ve şeffaf biçimde yapıldığını
bildirdi.
Organ bağışı yapmak isteyenlerin, il sağlık müdürlükleri, hastaneler, organ
nakli yapan merkezler ve aile hekimliklerine başvurarak detaylı bilgi alabileceklerini
anlatan Doç. Dr. Yüksel, sözlerini şöyle tamamladı:
“Organ
bağışı yapmak isteyen kişiler, belirtilen yerlere başvurarak, iki tanık
huzurunda bir belge imzalayıp organ bağışı kartına sahip olurlar. Organ bağışı
kartını alan kişinin, bağış kartını her zaman üzerinde taşıması gerekmektedir.18
yaş ve üzeri akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışı yapabilir ve organ
bağışı kartı sahibi olabilir.”