SANKO Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Burcu Gökalp Özcan, pandemi döneminde
çocuğun soru sorabileceği ve güvenle cevap alabileceği bir ortam oluşturulması
gerektiğini söyledi.
Uzman
Dr. Burcu Gökalp Özcan ve Psikolog Gizem Başkılıç Turan, 2020 yılının ilk
yarıyılı itibariyle yeni yaşam şeklinin benimsenmeye başlandığı pandemi
döneminde çocukların ruh sağlığına yönelik yapılması gerekenlerle ilgili açıklama
yaptı.
Birçok insanın ilk defa karşılaştığı pandemi
döneminde öğrenilen yeni nesil hastalıkların bir ifade şekli olarak günlük hayatta
yerini aldığını belirten Dr. Özcan, ilişkilerin, sosyal yaşantının,
alışkanlıkların, vb. birçok şeyin değişmeye, yeni anlamlar kazanmaya ve
alışkanlık haline gelmeye başladığını kaydetti.
Dr. Özcan, “Tam da değişimin başladığı yerde
kaygılarımıza, öngöremediğimiz durumlara tahammül etmek zorunda kaldık. Bizler Covid-19
salgınını kendi süzgecimizden geçirirken, işlevselliğini kaybetme kaygısı ile
günlük rutini büyük bir değişim geçiren çocuklarımız için bu süreci anlamak
daha da zorlaştı” dedi.
Pandemi sürecinin çocuklara doğru şekilde aktarılması
gerektiğine dikkat çeken Dr. Özcan, şu önerilerde bulundu:
“Öncelikle ebeveyn olarak kendi ruh sağlığı
sürecimizden başlayarak, psikolojik iyi hal durumumuzu kontrol etmeliyiz.
Psikolojik iyi hal durumu bireyin zihinsel, bedensel ve ruhsal anlamda iyi
olması demektir.
Çocuk ruh sağlığı ise çocuğun zihinsel,
fiziksel ve duygusal anlamda iyi ve gelişebilir olmasıdır. Çocukların gelişme döneminde
olması, onların sosyal ve bilişsel alanda yeterliliklerinin de değişebilmesi
durumudur.”
ÇOCUK MERAKLA KEŞFETMEK İSTER
Çocukların bulunduğu konumun, yaş ve ay
aralığına göre farklılık gösterdiğini, buna bağlı olarak bir çocuğun ruh sağlığının
iyi olmasının; gelişim basamaklarındaki uyum, akranları ile ilişki kurabilmesi,
öğrenebilir durumda olması ve oyun kurabilmesine göre belirlendiğini anlatan
Dr. Özcan, şöyle devam etti:
“Bu süreçte çocuğun soru sorabileceği ve
güvenle cevap alabileceği bir ortam oluşturmak çok önemlidir. Çocuklarımızın
birçok soruya yanıt aradığını göz ardı edemeyiz. Çocuk merakla keşfetmek ister.
Duyduğu, öğrendiği ya da merak ettiği her konuya, onun yaşına uygun cümleler
kullanarak yalın cevaplar verilmelidir.
Ebeveynin bilmediği veya yanıt vermekte
zorlandığı bir durumda, bu iletişimden kaçınmamalı, bilmediğini ve öğrenmek
için araştıracağını mutlaka belirtmeli, çocuğun kaygılarının farkında olmalıdır.”
PSİKOLOG GİZEM BAŞKILIÇ TURAN
SANKO Üniversitesi Hastanesi Psikoloğu Gizem
Başkılıç Turan ise içinde bulunulan durumu ve
pandeminin etkisini göz önünde bulundurarak, üstü kapatılan her bir bilginin, çocukta
kaygı ve merak uyandıracağını vurguladı.
Yapılması gerekeni, çocuğun yaşadığı her
duygunun ebeveyn tarafından kabul görmesi ve kavrama sürecine destek olunması
olarak anlatan Turan, yapılması gerekenleri şöyle özetledi:
“Çalışan anne ve babaların işten eve dönüş
zamanlarında çocukları koruma amacı ile temas etmemeleri çocukta yanlış anlaşılmalara
sebep olabilir. Bu duruma izin vermemek için çocuğa uygun bir dille pandeminin
günlük yaşamımıza yansımaları anlatılmalıdır.
Ebeveynlerin pandemi ile ilgili yorum ve paylaşımları
abartıdan uzak, sade ve şeffaf olmalıdır. Unutulmamalıdır ki; çocukları maruz
kaldıkları her olumsuz duyuma yetişkinler kadar direnç gösteremez ve soyut
düşünce becerileri gelişmediğinden doğru ilişkilendirme yapamazlar.
Bu süreçte çocuğun penceresinden bakabilmeyi
öğrenmek, onun göz hizasına inerek iletişim kurmak ve hassasiyeti göz önünde
bulundurularak temas etmek çok önemlidir. Çocukların duygusal ve psişik
örüntülerine, kulak verilmeli ve bunu ifade etmeleri kolaylaştırılmalıdır.”
“Süreci doğru yönetebilmek adına ev
içerisinde de işlevselliğimizin devam ettiğini gösteren mesajlar, çocuğa
iletilmelidir. Üretkenlik ve keşif duygusunu kaybetmeden günlük rutinler
oluşturulmalıdır” diyen Turan, çocuklar ile yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
“-Kitap okuma, ders
dinleme, müzikal etkinlikler, eğitici ve eğlendirici aktiviteler, metaforik
oyunlar, duyusal etkinlik ve faaliyetler devam ettirilmeli ve uygun saat
aralıklarında dışarıda yürüyüş planlanmalıdır.
-Masal dinletileri, çocuk yogası çocukların
odaklanma ve dingin olma halini daha çok artıracak yöntemlerdendir.
-Empati oyunları duygularını daha kolay ifade
etmelerini sağlarken; çadır kurma ve ev içerisindeki duyusal parkurlar,
bedensel ihtiyaçlarını dengelemekte faydalı olacaktır.
-Ergenlik dönemindeki bireyler için; akılcı
ifadeler kullanarak kurgulama, hikayeleştirme ve yaratıcı ev aktiviteleri
yapılabilir.
-Bilim çocuk uygulamaları, Google Art and
Culture (dünyanın dört bir yanındaki ortak kültür kuruluşlarından sanat
eserlerinin ve kültürel eserlerin yüksek çözünürlüklü görüntü ve videolarının herkes
tarafından görebileceği çevrimiçi platform) sergi ve etkinliklerinden
faydalanarak sağlıklı bir pandemi süreci geçirilebilir.”