Kahramanmaraş (SHA) –Kendi kendini kurtaran şehir olarak tarihe geçen, şanlı mücadelesi nesilden nesile aktarılan, filmlere konu olan ve Kahraman ‘Maraş’ olarak anılan ismi Kahramanmaraş olarak bütünlemesine ilk adımı onlar attı.
Dünyada ilk olarak Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyasıyla taltif edilerek kahramanlığı tescillenen Maraş’ın adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesi için dönemin milletvekilleri Mehmet Zekeriya Kürşad ve İbrahim Öztürk harekete geçti. 3. Dönem Maraş Milletvekili aynı zamanda Cumhuriyet Senatosu Ankara Üyesi İbrahim Öztürk, 3 Aralık 1969 yılında, Maraş isminin Kahramanmaraş olarak değiştirilmesine dair Millet Meclisi’ne ilk kanun teklifini verir.
Kanun teklifinin gerekçesinde Maraş halkının yazdığı kahramanlık destanına değinen Öztürk, şu ifadelere yer verir: “Komşu şehir Antep, Gazilik unvanıyla şereflendirilmişken; mücadeleye önce başlayan ve bayrağı ulusu ve namusu uğruna, kendi elleriyle şehrini, evini yakan ve Kurtuluş Savaşı’nın öncülüğünü yapan bu kahraman beldemizin ve ilimizin de Kahraman unvanıyla taltifi tarihe karşı bir vecibe ve kutsal bir mükellefiyettir.
Maraş'a böyle bir unvanın verilmesini diğer şehir ve illerimiz asla çok görmeyecekler ve şimdiye kadar gecikmiş bir hakkın yerine getirilişi olarak alkışlayacaklardır. Kahraman Maraş şanlı tarihimizin bir parçası olup, kahramanlığın şahikasına çıkmış halkının temiz gönlünde gizli gizli yanan ve fakat tevazuu sebebiyle açığa vurulmayan bir büyük arzudur. Bu kahraman halkın bir mümessili olarak, onun bu gizli arzusunu bir kanun tasarısı halinde Yüce Meclise intikal ettirmeye karar vermiş bulunuyorum.”
4 Aralık 1969 Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Zekeriya Kürşad da Maraş’ın adının Kahramanmaraş’a tahvili (dönüşümü) için verdiği kanun teklifi gerekçesinde ise, “Cumhuriyet devrinin nimetlerinden hemen hemen hiç nasibedar olamamış bulunan bu gazi ve kahraman belde halkı, uzun süreden beri halk dilinde, şiir, türkü ve hatta filmlerde ayrılmaz bir bütün halinde söylene gelmekte olan (Kahraman Maraş) birleşik adının Yüce Meclisçe tescil edilmesini sabırsızlıkla beklemektedirler. Ayrıca, kendisine izafesi istenilen sıfat, Devlet Hazinesine her hangi mali bir külfet de yüklememektedir. Talep Sadece kazanılan ve kullanılmakta olan manevi bir değerin tesliminden ibarettir” dedi.
Maraş Milletvekilleri Mehmet Zekeriya Kürşad ve İbrahim Öztürk’ün verdikleri kanun teklifi, 10 Haziran 1970 tarihinde Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonuna gönderilir. Maraş ilinin adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesini ön gören kanun teklifi, İçişleri Komisyonu 10 Mart 1971 tarihli 3. Dönem 2. toplantısı ve 23 Aralık 1971 tarihli 3. Dönem 3. toplantısında görüşülür ve raporlaştırılır. İçişleri Komisyonunun raporu, Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda 10 Ocak 1972 tarihinde gerçekleştirilen 26. Birleşiminde görüşülür. Genel kurulda, yapılan oylamada, Maraş’ın adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesi oy birliği ile kabul edilir.
İçişleri Komisyon raporunun görüşüldüğü genel kurulda, İzmir Milletvekili Burhanettin Asutay’ın yaptığı şu konuşma ise tarihe dipnot olarak düşer:
"Şimdi biz Yüce Mecliste bu kanunu kabul ederek Maraş’a bir vasıf vermekle, ona haklı bir sıfat eklemekle Türkiye’nin 67 vilayetinin aynı kahramanlık çevresi içinde mütalaa ediyoruz. Ben, öyle oy veriyorum bu kanuna. Bundan sonra başka bir vilayet artık “Ben de kahramanım, ben de kahramanların kahramanıyım” diye yeni bir kanunla gelmemelidir; Maraş, tüm Türkiye’nin başkahraman şehri olmak suretiyle, bütün köyleri, kazaları kapsayacak kahramanlıkların tek abidesi olmalıdır.
Bu abide her yere serpilmemelidir. Fazlalaştığı zaman hem rengini hem ağırlığını hem kokusunu kaybeder. Binaanaleyh bu noktada kalmalıyız. Ama kanunu teklif eden arkadaşlar ve Yüce Meclisin de bu noktada ittifak halinde olduğunu zannediyorum. Kahramanlık; köyünden, kasabasından ve bütün şehirlerine kadar kül halindedir. Bunu ben böyle anlayarak bu kanuna oy veriyorum."
Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilen kanun teklifi prosedür gereği Cumhuriyet Senatosu’na gönderilir. Ancak Maraş ili adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesi hakkında Büyük Millet Meclisince oy birliğiyle kabul edilen kanun 20 Ocak 1972 tarihinde Cumhuriyet Senatosu İçişleri Komisyonunca reddedilir.
-KANUN TEKLİFİNİN REDDEDİLMESİ HUSUSUNDA ŞU GEREKÇELER SIRALANIR:
*Maraş’ın adının değişmesiyle diğer şehirlerden benzer talepler geleceği ve il isimlerinde büyük kargaşalar yaşanacağı,
*Maraş’ta köy muhtarlarının mühürleri başta olmak üzere bütün basılı kağıtlarda değişiklik yapılacağı ve muamelelerin güçleşeceği, yeni masraf kapılarının açılacağı,
*Haritalar, paftalar, tarihler bilhassa Harb tarihindeki isimlerin düzeltilmesinde zorluklar yaşanacağı,
*Vilayet trafik numaralarının değişme zorunluluğu doğacağı, bunun da hem karışıklığa hem de yeni masraflara yol açacağı.
Cumhuriyet Senatosu İçişleri Komisyonun kanun teklifini reddetmesi üzerine dönemin Gaziantep Senatörü İbrahim Tevfik Kutlar, muhalefet şerhi koyar.
Kutlar, muhalefet şerhinde şu notu düşer: “Maraş, İstiklal Mücadelemizin düşmana bilfiil ilk kurşunu atan ve kahramanca dövüşen, bu suretle de tarihe geçen kahraman bir beldesi, yiğitler diyarıdır. Bu ilimiz halkı Maraş’ta başlattığı mücadelesini, Gaziantep mücadelesinde yardım suretiyle devam ettirmiş olmasından ‘Kahramanlık’ unvanının verilmesi ve Kahramanmaraş adının konulması hususundaki kanun teklifinin kabulü taraftarı olduğum için tasarının reddine iştirak etmediğimi arz ederim.”
Gaziantep Senatörü İbrahim Tevfik Kutlar’ın muhalefet şerhiyle reddedilen kanun tasarısı, Cumhuriyet Senatosu Genel Kurulunda görüşülerek kabul edilir ve tekrar Büyük Millet Meclisi’ne gönderilir. Cumhuriyet Senatosundan gelen raporu, Millet Meclisi İçişleri Komisyonu, 15 Aralık 1972 tarihli 3. Dönem 4. Toplantısında görüşerek; “Mezkûr tekliflerin evvelce kabul olduğu vesile tekabülüne karar verildiği” ifadesiyle Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna gönderir.
Maraş ili adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesi hakkındaki kanun tasarısının Millet Meclisince evvelce kabul edilmiş metni, Genel Kurulda 7 Şubat 1973 tarihli 52. Birleşiminde açık oylamaya sunulur. 253 üyenin katıldığı oylamada; 226 kabul, 22 ret ve 5 çekimser oyla tasarı kanunlaşır.
Maraş İli Adının Kahramanmaraş Olarak Değiştirilmesi Hakkında 1657 No’lu Kanun, Resmi Gazetenin 12 Şubat 1973 tarihli 14446 sayısında yayımlanarak yürürlüğe girer.
YORUMLAR