“TÜBİTAK
53. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Türkiye Finali”nde, “Kimya” dalında
iki ikincilik, “Psikoloji” dalında bir üçüncülük derecesi kazanarak önemli bir
başarıya imza atan SANKO Okulları öğrencileri, düzenlenen basın
toplantısıyla projelerini tanıttı.
Toplantıya,
SANKO Okulları Genel Müdürü Fırat Mümtaz Asyalı, SANKO Liseleri Müdürü Orhan
Baycık, Danışman Öğretmeler Yeşim Özzorlar, Dilşad Ciro, Özgül Güner ve TÜBİTAK
Türkiye Finali’nde derece elde eden öğrenciler katıldı.
Okul öncesi ve ilkokul başta olmak üzere
küçük yaştan başlayarak öğrencilerine öğrenme ve bilim aşkını kazandırdıklarını
ifade eden Asyalı, “Küçük yaştaki yöntemler çok farklı sonuç veriyor. Öğrencilerimiz
ortaokul ve lise kademelerine geldikçe fikirlerini ve somut bilimsel
projelerini hayata geçiriyorlar. Türkiye’ye dönüp baktığımızda bu tür
projelerin en iyi değerlendirildiği platformlardan biri de TÜBİTAK yarışmalarıdır”diye konuştu.
Türkiye finallerinde öğrencilerinin geliştirdiği iki projenin Türkiye birinciliği, bir projenin de Türkiye üçüncülüğü derecesi aldığını anımsatan Asyalı, şunları kaydetti:
“Yıllardır öğrencilerimize küçük yaştan
itibaren bilimi ve proje kültürünü aşılamaya çalışırken bunun meyvelerini
TÜBİTAK finalleriyle görmek bizleri memnun ediyor. TÜBİTAK gibi TEKNOFEST de
bilimsel gelişme açısından çok önemli. Hem ortaokul hem de lise düzeyinde öğrencilerimizin TEKNOFEST 2022’ye
katılacak projeleri var ve süreci yakından takip ediyoruz.
Başta proje geliştirerek TÜBİTAK yarışmalarına
başvuru yapan, ödül alan ve almayan tüm öğrencilerimize, öğrencilerimize
rehberlik ederek önlerini açan, fikirlerini yüreklendirip geliştiren proje
danışman öğretmenlerimize, okul yöneticilerimize ve velilerimize çok teşekkür
ediyor, öğrencilerimizi kutluyorum.”
SANKO Liseleri Müdürü Orhan Baycık ise yaptığı
konuşmada, “Eğitimimiz iki saat teori ise mutlaka bir saati laboratuvarda
yapılıyor. Öğrencilerimiz, aktif öğrenmeyi yani yaparak yaşayarak öğrenmeyi
burada gerçekleştiriyorlar. Gelişmiş laboratuvarlarımızla sadece Gaziantep’in değil,
Türkiye’nin lider okullarından birisiyiz” ifadelerini kullandı.
HİDROJEL SENTEZİ VE HİDROJELLİ BİLEKLİK TASARIMI
SANKO Koleji 10’uncu sınıf öğrencileri Ekin
Asyalı ile Sudenaz Gülşen, öğretmenleri Özgül Güner rehberliğinde
hazırladıkları “Vücutta ve İçeceklerde Bulunan Yabancı Maddelerin Tespitini
Yapabilen Akıllı Hidrojel Sentezi Ve Hidrojelli Bileklik Tasarımı” projesiyle
TÜBİTAK Türkiye Finalleri Kimya Alanında Türkiye ikinciliği elde ettiler.
Ekin Asyalı, yaptıkları projede vücut için
yabancı madde olarak tanımlanan kimyasalların tespitinde geleneksel yöntemlere
alternatif pratik bir test yöntemi tasarladıklarını bildirdi.
Asyalı, projeyle önce madde kullanan
kişilerin özellikle parmak uçlarında kalan madde kalıntılarının varlığını saptayacak
sodyum aljinat tabanlı hidrojel sentezlediklerine dikkat çekerek şu bilgileri
paylaştı:
“Sentezlenen hidrojel içerisine her madde
için spesifik olan belirteçler eklendi. Belirteç içeren bu jel, deri üzerine
uygulanmış ve madde kalıntısı ile etkileşime geçtiğinde oluşan renk değişimi
ile kişinin hangi maddeyi kullandığı beş dakika içinde tespit edildi. Projenin
hedef kitlesi olan ebeveynlerin, çocuklarının bu maddeleri kullandığından şüphelendiği
durumlarda kendilerinin uygulayabilecekleri olması yönünden test bu anlamda bir
ilk olma özelliği taşımaktadır.”
Sudenaz Gülşen de hazırlanan belirteçli jelin
sadece deri üzerindeki kalıntıları tespit etmekte değil bazı içeceklerin içine
karıştırılmış maddeleri tespit etmekte de kullanılabildiğini anımsatarak, şöyle
devam etti:
“Bu amaçla su, soda ve limonata içeceklerinin
içine belirli oranlarda madde karıştırıldı. Daha sonra 3D yazıcıdan çıkarılan
bir kol saati şeklinde hazneli bir bileklik tasarlanmıştır. Bu bilekliğin
haznesine sentezlenen belirteçli jel yerleştirildi. Böylece kişi şüpheli bir
durumla karşılaştığında içeceğinden bir, iki damla bileklik içindeki jel
üzerine damlattığında renk değişimi olması durumunda içeceğinin içinde yabancı
madde olduğunu anlayabilecek ve olası bir tehlikeden kendini koruyabilecektir.”
VERİ AKTARIMI YAPAN HİDROJEL YARA
ÖRTÜSÜ SENTEZİ
SANKO Okulları Fen ve Teknoloji Lisesi 11’inci
sınıf öğrencisi Ece Öztürk, 10’uncu sınıf öğrencileri Nehir İnal ve Deniz Eren
Gürbüz, öğretmenleri Dilşah Ciro ile Özgül Güner rehberliğinde hazırladıkları“Hibiskus İçeren Doğal Ph İndikatörlü ve Sensörlü Veri Aktarımı Yapan Hidrojel
Yara Örtüsü Sentezi” ile TÜBİTAK Türkiye Finalleri Kimya Alanında Türkiye ikinciliğini
elde ederek önemli bir başarıya imza attılar.
Ece Öztürk, bu çalışmada Hibiscus
sabdariffa L. (Hibiskus) bitkisinin farklı derişimlerdeki
ekstraktlarını (%0, %0,5, %1, %3, %5) kullanarak sodyum aljinat bazlı doğal pH
indikatörü içeren hidrojel üretimi ve üretilen bu jelin örtüsünün özelliklerini
incelediklerini belirtti.
Nehir İnal da
yapılan çalışmada kullanılacak olan Hibiskus bitkisinin pH indikatör
özelliğinden faydalanılarak doğal bir jel hazırlandığını anlatarak, projeyle
ilgili şu bilgileri aktardı:
“Ayrıca
çalışılan jel yara üzerindeyken bitkinin pH belirteci özelliğinden dolayı jelin
kendisi renk değiştirerek yara ile ilgili bilgiyi anında görülebilen hale getirildi.
Çalışmanın en yenilikçi özelliği ise sentezlenen jelin içine yerleştirilen
sensörlerdir. Bu sensörler, renk takibi ile yaranın pH’ı dolayısıyla yaranın
iyileşme süreci ile ilgili bilgiyi anında ekrana yansıtıp tedavi sürecini en
iyi şekilde takip imkânı sunmaktadır. Projemizde diğer yara örtülerinden farklı
olarak kimyasal yerine kullanılan yeni nesil sensörler ve yazılım ile yara
iyileşme sürecinin sayısal verilerle desteklenmesi sağlandı.”
Deniz Eren Gürbüz ise sentezlenen
hidrojellerin pH duyarlılık ölçümleri için ve yara
içerisindeki renk değişimlerini gözlemlemek amacıyla hidrojellerin içerinde 24
saat bekletileceği ve veri alınacağı vücut içi sentetik fizyolojik sıvılar
hazırladıklarını dile getirerek “Yine jel içine yerleştirilen sensörler
ile yara üzerinden pH verileri toplanmıştır. Toplanan veriler arduino aracılığı ve gerekli yazılımlarla ekran üzerine
yansıttık” ifadelerine yer verdi.
STRES İLE BAŞ ETME YOLUNDA “NEDKAL”
CİHAZI
SANKO Okulları Fen ve Teknoloji Lisesi 9’uncu
sınıf öğrencileri Umay Altunyurt, Nazlı Işıl Koper ve Kadirhan Sağlam,
öğretmenleri Yeşim Özzorlar rehberliğinde geliştirdikleri “Stres ile Baş Etme
Yolunda “Nedkal” Cihazı” projesiyle Psikoloji Alanında Türkiye üçüncülüğü
kazandılar.
Projeyle ilgili bilgi veren Umay Altunyurt, projenin, kaygı ve stres nedeniyle sınavlarda zorlanan öğrencilerin stres tepkisini sınav esnasında olması gereken düzeye indirilmesini sağlamak amacıyla geliştirildiğini açıkladı.
Sınav
kaygısı sebebiyle kişinin sınav esnasında hissettiği olumsuz duygular ve beden
duyumlarının düşük sınav performansına ve dolayısıyla kariyer hedefinin olumsuz
etkilenmesine neden olabildiğini anımsatan Nazlı Işıl Koper de projeyle ilgili
şunları kaydetti:
“Sınav
esnasında hissedilen psikolojik ve fizyolojik belirtilerle baş edebilmenin
birçok bilişsel ve davranışçı yolu vardır. Bu müdahalelerin pek çoğu uzun
vadeli baş etme becerileri kazandırırken nefes egzersizi yaparak öğrenciler
optimal kaygı düzeyine ulaşabilirler.
Öğrenciler
ve kişilerdeki stres durumunu dijital sensörler yardımıyla optimal düzeye
indirerek kaygı durumuyla baş etmeyi hedefleyen proje; taşımış olduğu hassas
sensörler yardımıyla sınav esnasında yaşanan kaygı durumunu nefes egzersizi ile
kontrol altına almayı amaçladık. NEDKAL cihazı (Nefes egzersizi ile durumu
kontrol altına al), üzerinde taşımış olduğu GSR (Galvanik deri tepkisi) sensör
ile kişideki stres seviyesini sempatik sinir sistemi ile ölçerken, pulse nabız
sensörü de kalp atış hızını belirli aralıkla ölçecektir. Kullanılan Arduino
music shield sayesinde, eşik değerin üzerinde algılanan stres ve kalp atış
seviyesi, öğrenciye kulaklık aracılığıyla nefes egzersizi yapması yönünde
hatırlatıcı olacaktır.”
Kadirhan
Sağlam ise geliştirdikleri projenin; kişinin kariyerini, meslek seçimini
belirleyen ve bu sebeple psikolojik açıdan baskı yaratan üniversite sınavı
öncesinde; öğrencilerin sıklıkla nefes egzersizini pratik ederek gerçek sınav
esnasında bedenlerindeki kaygıya neden olan fizyolojik tepkileri anlayıp derin
nefes alıp vermeye ihtiyaç duyduklarını öğreteceğini söyledi.
Öğrencilerin
pek çok yerde yalnız başına nefes egzersizi yapmasını sağlayan bu projenin,
taşımış olduğu özellikler ile alanında benzersiz, yenilikçi ve sürdürülebilir
olma özellikleri taşıdığına dikkat çeken Sağlam, “Proje, sensörlerin kullanımı
ve yazılımı, cihazın tasarlanması ve test aşamalarından oluşmaktadır. Sağlık ve
Biyomedikal Cihaz Teknolojileri tematik alanında hazırlanan bu projede alınan
sonuçlar, istenilen hedeflere ulaşıldığını göstermektedir” şeklinde konuştu.
TÜRKİYE
FİNALLERİNDE 216 PROJE YARIŞTI
“TÜBİTAK
53. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması”na 3 bin 453 farklı okuldan 37 bin 283 öğrencinin
hazırladığı 25 bin 95 proje ile başvuru yapılmıştı. Adana, Ankara, Bursa,
Erzurum, İstanbul Asya, İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun
ve Van olmak üzere 12 bölge merkezinde yapılan bilimsel değerlendirme sonucunda
bin 213 proje 14-17 Mart 2022 tarihleri arasında düzenlenen bölge yarışmalarına
sunulmuştu. Bölge değerlendirmeleri sonucunda birincilik ödülü alan 216
projenin sahibi 428 öğrenci, 30 Mayıs – 1 Haziran 2022 tarihleri arasında
Türkiye finali aşamasına katılmıştı.